GASBALLON

We wilden iets aan Open Monumentendag doen maar hadden geen zin de stad in te gaan. Mijn vriendin bestudeerde de gids. De ingenieurswoning van de voormalige Zuidergasfabriek, dat leek haar wel wat. We staken achter het Amstelstation door om op de weg te komen die naar alle buitensteedse warenhuizen leidt, en gingen scherp naar rechts, door een hek, dat normaal gesloten is. Meteen was ik in het land van mijn jeugd.

In een verwaarloosde tuin vol brandnetels stond een huis dat zo uit Willy Lohmans strip Kraaienhove leek te komen. Kruisspinnen hingen volgevreten in hun web. Klimop slingerde zich over het metselwerk. Het was hoog en rank, met een balkon in de vorm van een halve maan, begrensd door een sierlijke gietijzeren balustrade. Van daar af zag je uit over de Amstel. Hij moet er prachtig hebben gewoond, de ingenieur oftewel de directeur van de toenmalige gasfabriek. Het riante huis is goeddeels nog in oude staat. Het wordt gebruikt door een paar kleine bedrijfjes, die als een soort kraakwacht fungeren. Als de geplande nieuwe woonwijk klaar is, die korte metten zal maken met de brandnetels en de klimop, zal het ongetwijfeld een grondige opknapbeurt krijgen en veel van de charme zal verloren gaan. Maar nu nog konden we even genieten van de tijdloze betovering van vergane glorie.
In deze buurt aan de overkant van de Utrechtse Brug wandelde ik als kind met mijn opa. Ook toen al schilferde de stad daar, maar ik moet de gasfabriek, die in 1965 zijn deuren sloot, nog in bedrijf hebben gezien. Wat ik me heel duidelijk herinner is een glanzende bol, die het gouden licht van de lente weerkaatste, en die een baken was in de wazige verte die zich voor mijn verbaasde ogen ontrolde als ik naast mijn opa over de brug liep. Een gasballon, op zijn plek gehouden door een immense houder.
Thuis speurde ik op internet naar foto’s van de gasfabriek. Ik vond er verschillende, maar op geen ervan was een koepel, laat staan een ballon te zien. Had ik die erbij verzonnen? Had ik mijn opa’s verklaring van het markante gebouw van passende beelden voorzien? Of was er ooit, op een van die verre, veelbelovende morgens, een zeppelin opgestegen, en had ik die twee beelden tot één gesmeed? Gek: de herinnering staat onder vuur, maar het beeld in mijn hoofd is er niet minder werkelijk door.

(Verder is met mijn geheugen niets mis, geachte lezers: nee, ik verwar Erwin Krol niet met Peter Timofeeff. Gisteren zag ik toevallig in een quiz over televisiegeschiedenis oude beelden van de weerman van de NOS, - mét een reusachtige snor. Wat betreft uw andere belangstelling: Het Monster van de Sloterplas heeft het afgelegd tegen Aan de Amsterdamse Grachten en een obscuur lied getiteld ’t IJ. Maar bedankt voor uw steun! Er komt een boek met cd uit waarin alle genomineerde nummers een plaats krijgen, dus de Amsterdamse Nessie leeft voort.)