VIOOL

Een oude schoolvriend stuurde me een foto. ‘Jan-Paul op viool’, stond erbij. Ik schaamde me een beetje om wat ik daar zag maar was toch ook plezierig verrast. Het is altijd bevredigend om een vergeten moment uit je leven vereeuwigd te zien.
Dit beeld was in elk geval meteen vertrouwd, hoewel het geen enkele herinnering bij me opriep. Aan de slordige baard en de wat verlopen kop te zien moest het dateren uit mijn dagen van onbezorgde alcoholinname. Een jaar of vier geleden, schatte ik. Maar dan, die viool? Ik was in die tijd wel eens bij de vriend thuis geweest. Ik kon me die avond nog wel herinneren. Blijkbaar had ik op de valreep, toen de wijn mijn sociale remmen had losgemaakt, door het huis gedwaald en ergens een viool gevonden. Mogelijk in de kamer van een van zijn muzikale dochters. Dat ik daarop gespeeld heb, hoewel ik het vioolspel niet machtig ben, is niet zo ongewoon: ik heb in die tijd in menig Grieks restaurant de bouzouki van de muur gepakt om vrolijk mee te jammen met de onbegrepen ritmes van rebetika. Ook heb ik de gitaar van de dochter des huizes bespeeld op feestjes, terwijl ik onmachtig door mijn eigen liedjes heen ploegde en de helft van de tekst vergat. Het kon me allemaal niet zoveel schelen toen.
Ik zette het beeld glimlachend bij in het archief van een vorig leven en mailde mijn vriend om hem te bedanken en om de lacunes in mijn geheugen op te vullen. Wanneer precies was de foto genomen?
Ik kreeg een verrassend antwoord. Hij had hem op internet gevonden terwijl hij naar iets heel anders zocht. Bij de zoekresultaten van ene Mark Stobbe, die in een geruchtmakend moordproces was verwikkeld, was dit plaatje opgedoken. Ik volgde zijn spoor op het web en was verbijsterd. Hoe kwam ik daar terecht, en nog wel met die viool? Maar dan… was ik het eigenlijk wel?
Ik keek eens beter en zag nu wat ik eerst niet gezien had. Dit was iemand anders. De vanzelfsprekende aanname dat ik het was, op het plaatje, had me blind gemaakt voor de duidelijke verschillen.
Een kwartier lang had ik mijn verleden bijgesteld en vrijwel moeiteloos een nieuw incident daarin een plek gegeven, dat nooit plaats gevonden had. En de dochters van mijn vriend, zo vernam ik desgevraagd, spelen niet eens viool! Het geheugen is even creatief als onbetrouwbaar.

Maigret stond met zijn handen op zijn rug naar het raam gekeerd en keek naar de grijze Seine, waarin een aak klagelijk toeterend voorbij voer. Hij blies kleine rookwolkjes uit zijn pijp.
- Een getuige beweert dat u op die avond op de viool van het dochtertje hebt gespeeld. Is dat zo?
- Ik weet er niets van. Ik…. Ik herinner het me niet.
- Had u gedronken?
- Mogelijk…. Waarschijnlijk. Ik dronk nogal veel in die tijd.
- Is het u wel vaker overkomen dat u dan tóch een instrument bespeelde?
- Als ik dronken was? Ja… Waarom niet?
- Ook als het niet uw eigen instrument was?
- Ja… Dat is te zeggen… U moet begrijpen, ik schaamde me toen nergens voor.
- Zelfs als u het instrument niet beheerste?
- Ik was nieuwsgierig hoe het zou klinken. Of ik er geluid uit zou kunnen krijgen.
- Zoals met deze viool?
- Het zou kunnen... Ik herinner het me niet, commissaris, werkelijk niet…
- Maar u acht het wel mogelijk?
- Ja.
Maigret liep naar de deur, die hij opende, en riep Lapointe:
- Je kunt hem meenemen. Heb je dorst? Als je klaar bent gaan we samen naar Brasserie Dauphine.
Terwijl hij achter zijn bureau ging zitten en zijn pijp uitklopte en hem opnieuw begon te stoppen, zag hij hoe de violist hem nog een laatste onzekere blik toewierp voordat hij met Lapointe de kamer uitliep.

(Uit: 'Maigret en de dronken violist')

[Naschrift: enig verder speurwerk leverde de juiste feiten op. De violist is Gordon Stobbe, een Frans-Canadese bespeler van de fiddle. Ik vond ook een filmpje. Beetje slonzige, banale man. Dode ogen. Maar in een paralel universum waarin ik als kind voor de viool gevallen was in plaats van voor de gitaar, en waarin ik was blijven drinken, had ik er zo uit kunnen zien.]