NIEUW(S)

Teleurgesteld ben ik.
Niet boos, wel bedroefd. Een stille, bittere traan viel vanmorgen in mijn koffie. Tegen mijn gewoonte in moest ik een klontje suiker toevoegen.
Het dagblad Trouw, dat ik als het even kan elke morgen in het café lees, is gezwicht voor de dwingeland die ‘met-de-tijd-meegaan’ heet en heeft zijn opmaak rigoureus veranderd.
Denk daar niet te min over: de opmaak heeft wel degelijk invloed op de inhoud. Het succes van een tekst is het resultaat van de gezamenlijke inspanning van schrijver en lezer, en de instelling van de lezer verandert onder invloed van een veranderde opmaak.
Trouw was als een gezellig volle tafel in een knus, ouderwets restaurant. Zo’n zaak met een verleden, waarvan elk element een organische uitbreiding is van de oervorm. Het was er druk maar de innerlijke samenhang van alles was dwingend. Trouw was als een letterkundige herenclub, met patina op het koper, butsen in het eikenhout en glimplekken in het leer. Nu is er een frisse jonge binnenhuisarchitect op los gelaten, want alles moest nieuw en anders.
Het resultaat van deze make-over? Ik trek mijn vergelijking even door. Designmeubelen. Gesausde muren. Van de rijk beladen tafel die de krant tot voor eergisteren was koos je eerst met zorg je favoriete lekkernijen uit, kleine, smakelijke hapjes op een enorm blad vol tapas en antipasti, voor je je aan de hoofdgerechten waagde. Je proefde die met intens plezier, je blik goedkeurend gericht op alles wat er nog omheen uitgestald lag.
Nu worden ze elk apart op een groot bord opgediend, de columns en cursiefjes, met veel wit eromheen. Zo’n pretentieus bord uit de nouvelle cuisine. De aandacht die ze op die manier krijgen doet ze geen goed. Iets wat zo is uitgelicht moet wel heel bijzonder zijn. Je gaat automatisch kritischer lezen.
Ik ben een groot bewonderaar van columnisten Rob Schouten, Sylvain Ephimenco en Wim Boevink. De eerste benijd ik zijn goedmoedige, geheel eigen toon, de tweede zijn messcherpe intellect en de laatste zijn gave om poëzie in het alledaagse te vinden. Vandaag merkte ik dat hun stukjes me tegenvielen. Het grote witte kader blies ze op en inflatie was het gevolg. Ik stelde onbewust mijn leesgedrag in op het proeven van exquise literatuur, en tja, het blijft natuurlijk journalistiek wat de heren bedrijven. De binnenhuisarchitect was zijn doel ronkend voorbij geschoten. In plaats van dat het ruime kader hun kwaliteit benadrukte haalde het die onderuit. Of, om een andere vergelijking te maken: het verging ze als salonzangers die plotseling op een operabühne worden neergepoot: hun stem bleek te klein en verzoop in de ruimte.
Ik kon me al bladerend maar niet aan de indruk onttrekken dat de krant in zijn nieuwe vorm naast helderder en doorzichtiger ook dunner, leger en oppervlakkiger is geworden. En die schreeuwende advertentiepagina’s, waren die er altijd al? Eigenlijk lijkt Trouw nu uiterlijk sprekend op het Parool, dat ik juist om vergelijkbare redenen heb opgezegd, een paar jaar geleden. Ook kwelde me deze vraag: waarom zou een krant die in 2012 tot het mooist opgemaakte dagblad van Europa is uitgeroepen krap een jaar later zijn vormgeving overhoop willen gooien? Dat is de goden verzoeken.
Ik vouwde krant terneergeslagen op en legde hem op de stapel Metro’s. Ik weet niet wat je voor Trouw in de winkel betaalt, maar mij kost hij de prijs van een koffie verkeerd in Wildschut, te weten twee euro tachtig. Voor de dagelijkse oase van ouderwetse rust en kwaliteit waarin hij me tot voor kort bracht was dat een schijntje. Nu vond ik het aan de prijs.
Plotseling kreeg ik een lumineus idee. Ik schrok van de vermetelheid ervan en moest van de schrik nog een koffie bestellen, waarin ik gedachteloos twee klontjes suiker dumpte. Ik ga het voorleggen aan alle traditionele instituten, of het nu kranten, musea, journaalredacties of bibliotheken zijn. Ik ben benieuwd of ze de innoverende gewaagdheid ervan aankunnen. Hier komt het:
Als iets mooi en goed is zoals het is, misschien moeten we het dan voor de aardigheid eens een keer juist niet veranderen!?