Sommige mensen hebben de roem aan hun kont hangen. Ik zeg dat niet zomaar. Een jaar of tien geleden bedachten Geerten Meijsing en ik een theorie. We verbaasden ons over de schijnbare willekeurigheid waarmee de een wel en de ander niet aan de bak kwam. Sommige enorm talentvolle mensen zaten hun kunsten eenzaam op hun zolderkamertje te vertonen, en anderen kwamen dagelijks met hun kop op tv, terwijl ze eigenlijk niks konden. Daar moest een wetmatigheid achter schuilen, want zo onrechtvaardig kon de schepping niet zijn. Ik opperde dat er misschien wel een speciaal talent voor roem bestond, maar mijn vriend wuifde dat weg.
We kwamen met een werkbaar model, dat we de Drie Pijlers van de Roem noemden. Ik zal het kort beschrijven. Als u meer wilt weten moet u Meijsings brochure Literaire roem maar lezen (Fagel, 2005).
Om beroemd te worden moet je op drie punten scoren: talent, ambitie en sociale vaardigheid. Ontbreekt één daarvan, dan kun je het schudden. Gebrek aan de één kan worden gecompenseerd door een overmaat aan een andere component. Ik moet daarbij twee dingen zeggen. Ten eerste: zoals bij elke regel zijn er uitzonderingen. De schrijver Voskuil had nul komma nul sociale vaardigheid, en werd toch tijdens zijn leven nog beroemd. Laten we zeggen dat hij de tijd mee had. Voor het overige treft zeer getalenteerden zonder sociale vaardigheid hoogstens het lot van Van Gogh: dat van postume roem. Ten tweede: onder sociale vaardigheid versta ik het hele scala aan eigenschappen dat iemand sociaal aantrekkelijk maakt, dus ook, niet onbelangrijk, charisma.
Ik zat op het terras van Wildschut en wilde mijn koffie verkeerd afrekenen. Ik zocht met mijn ogen het dienstertje, maar plotseling werd mijn blik gevangen door iets anders. Knipperend tegen de volle lentezon zag ik een vrouw het terras op slenteren. Ik moest blijven kijken. Ze zag eruit als een meisje, maar van dichtbij bleek ze kraaienpootjes te hebben om haar ogen. Ze leek wulps en voluptueus van bouw, maar van dichtbij bleek dat meer de clichématige invulling van het mannelijk libido te zijn dan werkelijkheid. Ze liep en lachte zelfbewust, maar zonder aanstellerij. Ze ging aan het tafeltje naast mij zitten. Ze bestelde een Ice Tea, heel kalm, met zachte stem, en begon een intiem gesprek met een vriendin die daar blijkbaar op haar had gewacht. Ze praatte niet met haar mobieltje. Toch zoog ze de aandacht op alsof ze een theatrale entree had gemaakt en nu een redevoering voor het betoverde terras hield. Ik stopte mijn portemonnee weer in mijn zak, want ik wilde nog even langer genieten van haar nabijheid. Haar donkerbruine haar viel krullend om een knap, licht gebruind gezicht, waarin intelligente ogen rustig om zich heen blikten. Ze had tijdloze kleren aan, gebloemd, vrouwelijk, die iets hippie-achtigs hadden en toch chic waren. Ze was klein. Ik voelde de drang om haar te beschermen. Toch, als er iets was dat haar deed opvallen, was het haar volledige onafhankelijkheid. Ze was zichzelf genoeg, dat zag je zo. Wie was deze wonderlijk mooie vrouw? Waar was ze toen ik nog jong en mooi was? Terwijl ik mijn profiel zo gunstig mogelijk deed uitkomen en over mijn leesbril heen niets ziend in een intellectuele krant tuurde, baadde ik nog een tijdje in haar warme uitstraling, voor ik spijtig, maar met rechte rug en vitale tred, naar huis liep.
Thuis begroette mijn dochter me: ‘Hé pap, ik zag je op het terras naast Katja Schuurman!’
5 opmerkingen:
Prachtig beschreven. Ik heb het niet over Katja S., maar het zijn inderdaad de mooiste vrouwen die zichzelf genoeg zijn - komt niet zo heel veel voor. Ik heb het mogen meemaken met de eermalige jazz-saxofoniste Vera V., en onlangs weer met de geleerde neuropsychologe Katleen G.
Godsgeschenken die ons nederig maar ook gelukkig maken.
Inderdaad; mooi beschreven.
Maar ik wil het wel even over Katja hebben. Want het stukje begon toch met roem en hoe dat te verwerven. Katja heeft roem verworven, zoveel is duidelijk. En dat via een route die sommigen misschien weinig sympathiek is; ze begon als soap-actrice in 'Goede Tijden, Slechte Tijden'. Dat je haar, jaren na GTST ervaart als een vrouw met uitstraling, strookt naar mijn idee volledig met de manier waarop ze zich sinds GTST heeft ontwikkeld. Tot een redelijk serieuze actrice èn een sterke persoonlijkheid.
Dat vervolgens blijkt dat je haar niet herkent, is dan wel weer volledig in overstemming met je eigen persoonlijkheid, geloof ik. Nooit naar GTST gekeken, natuurlijk, twintig jaar geleden.
Het tweede gedeelte van het stukje is natuurlijk een associatieve illustratie van de openings- en slotzin van het eerste gedeelte: het belang van charisma. Over de hoogte en draagkracht van de andere twee pijlers in het geval van Katja Schuurman kan ik geen oordeel vellen: ik heb haar geloof ik nooit zien acteren. Al helemaal niet in GTST, dat ik inderdaad niet heb gevolgd. Ik heb hoogstens een enkele maal gekeken, ooit, omdat er een voormalig collega en zangleerling van me in meedeed, Bartho B. Ook hij schijnt zijn roem inmiddels ruim verworven te hebben.
Ook nooit de korte film 'Interview' van Theo van Gogh gezien? Katja Schuurman samen met Pierre Bokma. In die film heeft ze overigens een pruik op, dus indien 'ja' dan zou je haar op straat misschien nog niet herkennen.
Of 'De oesters van Nam Kee' naar het boek van Kees van Beijnum?
Katja Schuurman is -net als destijds Marilyn Monroe- een vrouw die begeerd wordt door vele mannen, maar waar vrouwen desondanks toch van houden.
Een reactie posten