ZOMERBOEK

Daisy Ashford schreef The Young Visiters in 1890, toen ze negen jaar oud was. Ze deed in die tijd niets liever dan lezen én schrijven. Hele schriften vulde ze met alinealoze, nauwelijks van leestekens voorziene pagina's in potlood; ademloos genoteerd alsof ze bang was de draad van haar fantasie te verliezen.
In 1917, Daisy was inmiddels 36, vond ze het schriftje terug in een la. Schrijven deed ze allang niet meer, al niet meer sinds haar tienerjaren. Ze leende haar jeugdige novelle aan een vriendin die herstellende was van de griep. Het schriftje ging door verschillende handen en belandde uiteindelijk in die van Frank Swinnerton, redacteur bij uitgeverij Chatto and Windus. Die was zo enthousiast dat hij besloot het boekje uit te geven - precies zoals het was; dus zonder interpunctie, en met de talloze spellingfouten van het negenjarige meisje. 

J. M. Barrie, auteur van Peter Pan, schreef desgevraagd het voorwoord. Het was een onmiddellijk en doorslaand succes. Alleen al in 1919, het jaar van verschijnen, werd het boekje 18 keer herdrukt. Omdat de auteur verder onbekend was, werd Barrie lange tijd aangezien voor de echte schrijver ervan - het zou om een literaire hoax gaan.

Ik heb The Young Visiters, or Mister Salteena's Plan gevonden in een bak van antiquariaat Feniks in de Pijp. Zevende druk. De rood-gemarmerde kaft en de rug van bruin linnen onderscheiden het van de omliggende paperbacks. Ik sla het open. Achter een bruin geworden blad vloeipapier zie ik het portret van een mollig meisje, ze kijkt nogal koket en eigenwijs weg van de lens. De bladzijden zijn ongelijk van grootte, ze zijn ooit opengesneden. Ik verwonder me over de rare spelling (rarther flabergasted?), lees een paar aanbevelingen van Barrie en besluit tot aanschaf. Voor een euro mag het mee.

Mr Salteena was an elderly man of 42 and was fond of asking peaple to stay with him. He had quite a young girl staying with him of 17 named Ethel Monticue.

Zo. De oude viespeuk. Tweeënveertig nota bene! Jonge meisjes te logeren, eh? Ik zit op een bankje aan de Jozef Israëlskade, aanvankelijk een beetje verveeld maar algauw geboeid door wat ik lees. Het is warm. Een eerste vermoeden begint te dagen over het waarom van dit literaire succes. De Victoriaanse wereld, high society, gezien door de ogen van een kind. Een vrolijke boel, lang niet zo vormelijk als we dachten. Wij volwassenen begrijpen de werkelijke drijfveren van de personages, die Ashford als in een sprookje beschrijft, en gniffelen vertederd om wat we lezen. Die maatschappelijk omhoogstrevende Salteena, die les krijgt in het heer-zijn (wat vooral neerkomt op het bezitten van de juiste zwart-satijnen knickerbockers), en die hitsige Bernard Clark, die niet kan wachten om het mooie meisje Ethel te, eh... huwen. Next morning while imbibing his morning tea beneath his pink silken quilt Bernard decided he must marry Ethel with no more delay. Ik leg het boek die middag een paar keer weg, op de verschillende bankjes van mijn lange wandeling, omdat ik er een beetje melig van begin te worden, maar uiteindelijk lees ik het toch uit, op mijn balkon. Een geslaagd zomerboek. Menig Suske en Wiske-album brengt het zover niet.

Of Daisy een wonderkind mag heten weet ik niet. Ze schreef leuk, kleurig, had een levendige verbeelding, gevoel voor humor en een goed oog voor detail. En het is natuurlijk een wonder dat een meisje van negen een novelle niet alleen begint, maar ook voltooit. Barrie: '[...] for when children turn author they usually stop in the middle, like the kitten when it jumps.'

Maar vooral had het boekje de tijd mee. Het was 1919. De Great War was net voorbij. De Spaanse griep woedde over de wereld, snel verspreid door de massale feesten waarmee de terugkerende troepen werden verwelkomd, en zou alleen al in Engeland 400.000 slachtoffers eisen. Een beetje kinderlijke onschuld, een beetje simpele nostalgie naar die goeie ouwe hoge-hoeden-tijd, dat kwam wel van pas. 

Daisy Ashford overleed in 1972. Als oude dame pakte ze nog een keer de pen op om haar autobiografie te schrijven. Maar anders dan bij haar grootste succes stopte die sprong in het midden.