STOKPAARD

Ooit had ik de ambitie, de werklust én de inspiratie om 'Die Winterreise' van Schubert/Mûller in het Nederlands te vertalen. Een hele meimaand was ermee gemoeid. Ik kreeg, al ploeterend op de vertaling, nieuw inzicht in de oorsponkelijke tekst, en daarmee een frisse kijk op de muziek, die me al twee decennia lang bezig hield. De laatste verzen voltooide ik op mijn volkstuin, in volle zon. Ik nam contact op met het Nederlands Impresariaat. Was hiermee niet een gat in de markt te vullen? Ja, vonden zij ook, dat was er. Er werden plannen gesmeed.
Toen kwam Jan Rot. Een 'hertaling' van Schuberts magnum opus lag opeens voor een habbekrats bij het Kruidvat, gezongen door Maarten Koningsberger, niet de slechtste.
Exit mijn project.
Jan Rot heeft sindsdien furore gemaakt met zijn hertalingen. Ik herlees mijn integere, negentiende eeuwse 'Winterreis' en knars de tanden.
Eerlijk gezegd was ik de ergernis en de frustratie die kleefden aan de receptie van mijn liefdevolle arbeid van jaren her al vergeten. Moet je ook maar meer lobbyen, lul! De wereld kan moeilijk ruiken dat jij in eenzaamheid een meesterwerkje hebt gewrocht!
Gisteren kreeg ik toch een beetje gelijk. Ik was bij Henk Smit, onze grootste heldenbariton. Ik heb vele jaren geaarzeld, en eindeloos getalmd. Wat wilde ik eigenlijk nog met zingen? Weer de Winterreise doen? Weer de opera in? Een ontmoeting met Henk en een uitnodiging om eens een middag samen te werken haalden me over de streep. Ik was nerveus. Van een vierenvijftigjarige 'oude rot' naar de beginneling die ik in de ogen van de 78-jarige Smit ongetwijfeld ben, dat is nogal een overgang. Ik moest een broodje bescheidenheid eten.
Nadat ik redelijk Schubert en erg slecht Bach had gezongen (aan Verdi kwamen we niet toe, eerst maar weer eens in training) schonk hij de Canadese whisky van zijn thuisland. We haalden herinneringen op. Aan de jaren zestig en zeventig, aan de Nederlandse Opera, waar Henk en mijn vader werkten. Stokpaardjes kwamen uit hun stal. Een recent stokpaard in de zangwereld blijkt die vertaling van Jan Rot te zijn. Henk vertelde me dat na de release van die cd de oude diva Elly Ameling, boegbeeld van de Nederlandse liedkunst, een brief had gestuurd aan bariton Maarten Koningsberger. Daarin schreef ze dat hij 'ons vak verraden had', of iets van die strekking. Ik gnuifde. Dat soort dingen hoor ik graag, hoewel ik Amelings truttige uitvoeringen van Gershwin misschien wel net zo erg vind.
'Mag ik roken?'
'Ja hoor jongen. Daar staat een asbak.'
Henk heeft ooit het roken afgezworen, midden jaren zeventig, samen met mijn vader. Op een feestje. De eerste die weer begon betaalde de ander 1000 gulden, toen een heel bedrag. Ik heb hem wel eens, na een uitvoering in het Concertgebouw van de 'Liederen en Dansen van de Dood' van Moessorgski in café Welling een sjekkie zien draaien. Maar dat valt buiten de draagwijdte zo'n belofte, vind ik.
Ik rookte matig, bij Henk thuis, want ik had toch wel het gevoel dat mijn slechte stemconditie niet helemaal los te koppelen was van mijn nicotineverslaving. Ik geneerde me een beetje. Was niet de overtuigde roker die ik normaal ben. Mijn pijp weifelde in mijn hand.
Thuisgekomen en weer veilig achter de pc kwam ik per ongeluk terecht op de site van Joe Jackson. 'Smoking' heet die. De zanger breekt daarin een lans voor het roken en haalt fel en buitengewoon goed onderlegd uit naar de anti-rook-lobby, die zelfs de aanleiding is geweest voor zijn verhuizing van New York naar Berlijn: hij werd ziek van de 'nanny state'.
Tja, dacht ik. Winterreise vertalen, ingehaald door Jan Rot. Een blog beginnen over roken en zingen, blijkt dat al eerder en veel beter gedaan te zijn door beroemde collega Jackson. Wat moet ik dan nog?
Ik plaats dit, omdat het een ijzeren wet is dat een blog tenminste wekelijks ververst moet worden. Maar of het zin heeft dit stokpaardje verder te berijden? Ik weet het niet. We zullen zien.