Ik bereikte de eerste en boog me over de dichtstbijzijnde buitenbak met boeken, alles voor een euro. Op zo’n moment vergeet ik alles om me heen. Vroeger was het spannend, zo’n koopjesjacht. Nu word ik er ook een beetje triest van, want de tijden zijn voorbij dat je tussen alle pulp en troep met een gevoel van triomf één prachtexemplaartje tevoorschijn trok – met wat er nu vrijwel gratis in die bakken ligt kun je een ruime en representatieve bibliotheek vullen. Behoorlijk up to date ook: de bestsellers van gisteren liggen er zusterlijk naast stoffige Duitse dichters, brochures van Blavatsky, de onvermijdelijke Prisma’s en Zwarte Beertjes en het verzamelde werk van Jan en Annie Romijn. Het lijkt of de laatste lezers van de buurt zojuist zijn gestorven zonder een geïnteresseerde erfgenaam te hebben gevonden. Hele leeslevens liggen daar op straat.
Ik hield De Stille Kracht van Couperus omhoog toen er een nerveuze stem naast me klonk.
‘Ah, De Stille Kracht. Mooi boek. En een mooie uitgave. Die Amstelpockets waren een prachtige reeks, alleen in vertalingen waren ze niet zo goed. U leest ook nog? Vindt u het erg als ik even tegen u praat?’
Ik zag een lange man in een groene loden jas, met een pet op. Hij had een benig, vaal gezicht met een donkere puntbaard, rimpeltjes rond kleine, kwetsbare ogen. Ik schatte hem iets ouder dan ik.
‘U komt hier vaker?’ Ik beaamde dat. ‘Mag ik u vragen of u kinderen hebt?’ Ik antwoordde bevestigend. ‘En lezen die? Mijn zoon niet. Hij begrijpt niet wat het is. Als er geen boeken waren had ik mijn leven ellendig gevonden. Maar hij ziet het verschil niet tussen het ene boek en het andere. Als ik het hem uitleg, snapt hij het wel, want hij is niet dom. Hij heeft gymnasium gehad en is bioloog. Maar het zegt hem niks.’
Ik vertelde dat ik ook een zoon had die niet las, naast twee lezende dochters overigens, maar dat die wel heel veel muziek luisterde en films keek; van culturele desinteresse kon je hem niet beschuldigen.
‘Maar dat is toch niet hetzelfde,’ zei de man terwijl hij met een knokige vinger zwaaide. ‘Ik wil u dit nog even zeggen, en dan laat ik u met rust.’ Hij stond met zijn fiets aan zijn hand alsof hij zijn vaste ronde langs dit soort zaken maakte. Waarschijnlijk was dat ook zo.
‘Muziek gaat via het oor, film via het oog. Het kan je wel meeslepen, maar je blijft toch zitten in de kamer waarin je zit. Met boeken is dat anders. Wat die je geven is bovenzintuigenlijk. Ze voeren je via de abstractie van het schrift en de magische kracht van de fantasie mee naar een andere wereld, naar een ander universum zelfs, en die kamer verdwijnt om je heen. Dat had ik nooit willen missen, en het gaat me aan het hart dat de mensen niet meer beseffen wat een wonderen ze hier zomaar op straat zetten.’ Hij wees naar de bak. ‘Kijk, nog een uitgave van De Stille Kracht. Maar die van u is toch mooier. Nu, ik houd u niet langer op. Tot ziens meneer!’ hij stapte op en fietste weg, een beetje verwilderd om zich heen kijkend.
Ik ging naar binnen en rekende mijn Amstelpocket af. Om het anachronistische gevoel van me af te schudden kocht ik er voor een tweede euro een cd’tje van Primus bij, een snoeiharde maar slimme metalband. Ik wandelde verder, stak het Zuider-Amstelkanaal over en liep door straten waar ik niet vaak kom. Titiaanstraat, Rubensstraat. Het heldere winterlicht was alweer aan het minderen en werd gelig. De straten waren uitgestorven, alsof met de boeken ook de mensen uit de huizen verdwenen waren. In de verte zag ik de blauwglazen kolossen van de Zuidas liggen in een opkomende nevel. Ook een prachtig stuk Amsterdam, op zijn eigen manier, echt waar. Maar boekwinkeltjes hebben ze daar niet.
(Illustratie: Carl Spitzweg, Der Bücherwurm)
(Reclameboodschap! Van Rookzanger is ook een boek verschenen, dat wellicht de antiquariaten nog niet gehaald heeft. Informatie over hoe het te bestellen vindt u hier.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten