JAN KUSTERS

De intercom zoemde.
‘Pakje voor u.’
Zonder speciale verwachtingen sjokte ik naar beneden. Pakjes zijn altijd voor mijn kinderen, en bevatten alles van T-shirts met opdruk van Japanse bands en 17e eeuwse sierkorsetten tot elektronische effectpedalen, met afzenders van overal op de globe. Dat is wel mooi van internet: het heeft de ouderwetse briefpost de nek omgedraaid, maar er wel iets tegenovergesteld. Als je maar vaak genoeg op de bestelknop drukt kun je altijd in blijde afwachting zijn van de postbode.
Ik had alleen een ontbrekend deeltje Maigret in het verschiet, besteld via Boekwinkeltjes.nl, maar dat kon gewoon door de brievenbus. En toch was het zware, vierkante pakket voor mij! Nieuwsgierig zocht ik naar de afzender. Jan Kusters, Sittard.
Jan. Hem ken ik ook dankzij het wereldwijde web. Hij is de maker van een site over pijproken die ik vaak had gelezen, met rode oortjes, totdat ik de stoute schoenen aantrok en contact met hem zocht; die drempel is heel laag, met het medium. Na een aantal mails over en weer volgde een afspraak.
Jan is een aparte. Het zou gemakkelijk zijn hem als excentriek te bestempelen. Hij is niet van deze tijd, ogenschijnlijk. Zijn natuurlijke habitat is de negentiende eeuw. Hij zoekt de leefstijl van een Britse vrijgezel in pak weg 1880. Een ongevaarlijke gek, ben je geneigd te denken als je zijn portret ziet.
Maar pijproken en de gentleman spelen is slechts een deel van wat Jan op de been houdt. Zijn uitgebreide homepage doorwandelend kom je allerlei sferen tegen waarin Jan zich hartstochtelijk beweegt. We zien hem met opperste concentratie een Japanse theeceremonie volvoeren. Jan doet aan vliegeren en modelbouw. En berijdt een motor, waarop hij eenzame tochten door Noorwegen of Schotland maakt, met als enige gezelschap The Lord of the Rings, zijn camera en zijn schildersbenodigdheden. Want dat is Kusters in de eerste plaats, ook qua opleiding: fotograaf en beeldend kunstenaar. Hij houdt een blog bij waarop we van week tot week zijn vorderingen zien. Het werkproces met name interesseert hem. Eigenlijk in alles: hij is een homo faber. Een maker van dingen. Het ene gedaan, wacht het andere hem al lokkend op. Verveling, lijkt het, kent deze duizendpoot niet. En van alle aspecten van zijn leven doet hij verslag op internet, en zo maakt hij van zijn leven zelf een beetje een kunstwerk.
Wat me daarbij enorm bevalt is het pretentieloze plezier in wat hij om handen heeft. Hij geniet intens van zijn hobby’s (want dat zijn het, hij heeft ook een fulltime baan, naar het schijnt). Een bezoek aan Jans site kan me als een digitaal bruistabletje van een venijnige aanval van cultuurpessimisme genezen. En als ik hem excentriek noemde, moet u dat vooral niet opvatten als wereldvreemd: Kusters staat met beide benen op de grond. Zijn korte, maar brede gestalte wortelt stevig in de aarde, al zijn romantische fantasieën ten spijt.
Boven opende ik het pakje. Niet haastig, maar, Jan indachtig, met een degelijk Zwitsers zakmes. Het bevatte een stapel linografieën van modellen uit Jans pijpencollectie, prachtige prenten in zwart-wit. Een veel te gulle wedergift voor die paar cd’tjes van mezelf die ik hem eens had gestuurd. En een prachtig en passend geschenk om te vieren dat Rookzanger vandaag of morgen zijn 10.000e bezoeker mag verwelkomen.