TERUGWEG

We stonden op het punt om uit te gaan toen mijn oog viel op een artikel in de bijlage van de Volkskrant. Het ging over de heruitgave van het werk van Simenon en ik las het met grote betrokkenheid. Toen we even later in de auto op weg waren naar Stompetoren was ik niet met mijn hoofd bij het Wilhelmina-gemaal en al helemaal niet bij de prachtige nazomermiddag. Ik formuleerde zinnen. Zinnen, geboren uit noodzaak. Want ik moest de wereld laten weten wat ik wel niet dacht van dit razend interessante artikel. Zo was het een misvatting dat het in het Parijs van Maigret altijd regende. Als ik een willekeurig deel opensloeg, op zoek naar die ‘gezellige’ sfeer, bleek het juist opvallend vaak voorjaar of zomer te zijn. En over die vertaalvoorbeelden – vroeger en nu – viel ook heel wat te zeggen. Zo was die nieuwe versie mooi strak, maar had Simenon het wel zo geschreven? Was zijn typische, vaak rommelige parlando niet gecorrigeerd, bijgevijld tot het staccato dat wij van een moderne thriller verwachten? En mocht je dat wel doen, als vertaler?

Ik probeerde mijn aandacht bij de uitleg van de machinist te houden en keek naar al die imposante machines van gegalvaniseerd metaal. Deze bakbeesten hadden tot in de jaren tachtig perfect gefunctioneerd, maar tegenwoordig werd de polder op -5 meter NAP gehouden met behulp van computergestuurde propellorpompen. De molens die het werk nóg vroeger hadden gedaan waren zichtbaar achter het raam. Ter ere van de Open Monumentendag waren ze zwierend in bedrijf.

Soepel lopende apparaten die nu zinloos waren geworden. Was met de machinerie in mijn hoofd niet iets dergelijks aan de hand? Ik werd steeds vaker door het gevoel bekropen dat dit blog zijn doel niet langer diende. Voor wat ik wilde was het niet langer geschikt. Ik besteedde minimaal twee lange morgens per week aan werk dat me niets opleverde en kon steeds minder het argument aanvoeren dat ik dat voor mijn lol deed. Daarvoor had ik te veel ambitie. Ik duwde tegen deuren die niet wilden openen. Ik spuide opinies die geen opzien baarden. Ik speelde de grote columnist tegenover een slinkend publiek. Werd het niet eens tijd er in deze, arbeidsintensieve vorm mee te stoppen? Geen nieuwe gedachte, maar nog nooit was hij zo sterk.

In Spanbroek zochten we tevergeefs naar de halte van de paardentram. In een nette snackbar vroegen we de weg en werden door twee oude dames die een kroketje nuttigden verwezen naar het oude raadhuis. Daar bleek de tram al vertrokken te zijn, maar als pleister op de wonde vonden we de oude pastorie waar Rob de Nijs gewoond had in de roerige jaren zeventig. Huize Hommeles, heette het in de volksmond, vanwege de luide echtelijke ruzies van de zanger en zijn toenmalige vrouw. Ik nam er een foto van en verder ging onze tocht door West-Friesland.

Vroeger was het anders geweest, zei ik nu hardop, want het rondtoeren had me uit mijn schulp getrokken en mededeelzamer gemaakt. Ik miste dat veilige hoekje op het internet waar ik mijn zelfbespiegelingen optekende, die gerust meegelezen mochten worden door anderen. Ik had het gevoel dat ik nu midden op een drukke verkeersweg op een zeepkistje stond te roepen. En in wat ik las herkende ik mezelf soms niet meer. Achter het pseudoniem Rookzanger verschool zich een prestigieuze en ietwat verbitterde man. Niet de man die ik wilde zijn. Ik schreef alsof ik ieder moment door Trouw gebeld kon worden, alleen het telefoontje bleef maar uit. Een beetje sneu. Ik wilde terug naar vroeger.

In Zwaag zagen we een wolkje rook en hoorden we het tuut dat allang uit de werkelijkheid is verdwenen maar toch onmiddellijk herkend wordt zodra je het hoort. Een man in een zondags uniform hief zijn spiegelei. Uit de open raampjes hingen lachende gezichten. Puffend en stomend verdween het kleurige speelgoedtreintje om de hoek. Mensen zwaaiden. Ik keek ze, plotseling vol weemoed, na tot ze uit het zicht waren verdwenen.

(Illustratie: Rosanne van Spaendonck)