UITGLIJDER

Ik was gaan denken dat het wel weer kon. Maar mijn vijand wist beter. Die had zich koest gehouden en zich van zijn beste kant getoond. Net toen ik dacht dat het toch eigenlijk wel meeviel met zijn kwade bedoelingen, dat ik hem aankon en dat we misschien zelfs vriendjes zouden kunnen zijn, sloeg hij genadeloos toe.
Ik denk niet dat er veel niet praktiserende alcoholisten bestaan die het redden zonder een uitglijder nu en dan. Natuurlijk, er zijn van die bewonderenswaardige wilskrachtige reuzen, die na een kloek besluit, ooit genomen, geen druppel meer hebben gedronken, al tien jaar, of veertig. Alsof ze een knop hebben omgezet die niet meer teruggedraaid kán worden.
Maar de meesten zal het vergaan zoals het mij vergaat. Je geeft de overwonnen vijand weer een plaatsje in je leven, een klein, overzichtelijk plaatsje waar je hem goed in de gaten kunt houden. Met kerstmis mag je een glaasje, met een bijzonder etentje of als er iets te vieren valt. Het gaat goed, je slaagt met vlag en wimpel, en ergens in je geest wordt, zonder dat je het beseft, de weg vrij gemaakt voor een zegetocht van je opponent. Hij walst over je heen op een moment dat je niet op je qui vive bent.
Mij overkwam het afgelopen zondag. We waren moe teruggekeerd van een lange duinwandeling. Er was een feestje van kennissen in het dorp, mensen die ik niet goed ken, en die tot een heel andere levenssfeer behoren. Nog geen jaar geleden zou ik de avond hebben doorstaan met een glaasje fris, of me hebben geëxcuseerd. Maar nu dacht ik: kijk, als drank nou ergens goed voor is, dan is het daar voor – het sociale contact vergemakkelijken. Dus dit leek me een ideale gelegenheid om mijn abstinentie te doorbreken.
In het begin ging het nog goed. Ik stond met een glas koude witte wijn te praten met een man die veel had meegemaakt in zijn leven. Mijn oren stonden open, ik was me goed bewust van alles, van mezelf, van de situatie, van de mensen om me heen. Ik vond het een fijn gesprek – dat had ik toch maar mooi moeten missen als ik thuis was gebleven! En of ik het had kunnen voeren met een Fanta was maar zeer de vraag.
Maar ergens in de loop van het volgende uur veranderde er iets. Ik hoorde mezelf te druk oreren over belangrijke kwesties, waarbij ik nog wel vaststelde dat ik het moeilijker vond om te formuleren wat ik wilde zeggen dan ik gewend was. En op zeker moment liet ik me maar meedrijven met de stroom, maar niet op de manier die het boeddhisme propageert: mijn waakzaamheid was verdwenen, tegelijk met mijn zelfbewustzijn. Het feest loste op in een mist.
Over de dag daarna wil ik zwijgen. Ik lag te huiveren onder een dekentje. Mijn vriendin zei: wees nou niet ál te streng tegen jezelf. Je kunt het toch niet terugdraaien. Beschouw het als een leermoment en kijk vooruit.
En inderdaad heb ik ervan geleerd. Mijn vijand bestaat nog. Hij zal waarschijnlijk altijd blijven bestaan en ik moet hem goed in de gaten blijven houden. Het is niet leuk om zo te moeten leven, liever zou ik zonder vijanden door het leven gaan. In een ideale wereld zou dat moeten kunnen.
Maar een ideale wereld bestaat alleen in de illusie die wordt opgeroepen door die eerste paar roekeloos gedronken glazen wijn. Een illusie die vervolgens tot monsterlijke proporties wordt opgeblazen om wreed uit elkaar te spatten bij het ontwaken.